Right click to download the mp3 file of this episode.

Hey mga katropa, good evening, o kaya umaga ka naman nakikinig sa ating programa, Good morning sa iyo!

Hindi natin namamalayan ano, since we started back in March naka-29 episodes na pala tayo. Hindi natin namamalayan ang paglipas ng panahon. After this month, mag-uumpisa na naman ang  -ber months. Ibig sabihin, mag-uumpisa nang magpatugtog ng Christmas songs yung iba nating mga katropa diyan. O, nakabili na ba kayo ng mga Christmas albums? Baka naman as early as now, naghahanda na kayo ng mga decorations nyo para sa Pasko ano?

Hindi ko kayo masisisi, kasi nga dito sa Pilipinas, tayo raw ang may pinakamahabang preparations para sa Christmas sa buong mundo! So, as early as now, talaga naman yung mga tao, nag-iisip na ng kung anu-anong mga gimik nila sa Pasko.

But for today, hindi Pasko ang pag-uusapan natin katropa, ito si Kuya Mighty at ang pag-uusapan natin sa episode na ito ay tungkol pa rin sa Buwan ng Wika. Dahil nga kung hindi mo alam katropa, ang araw na ito ang Quezon City Day. Actually, hindi lang siya Quezon City Day, it’s the Manuel L. Quezon Day. Bakit? Kasi ito ang araw ng kapanganakan ni Manuel L. Quezon noong August 19, 1878.

Wow. Tagal na nun no? Mahigit isandaang taon na. Parang lolo ng lolo ng lolo na natin itong si Manuel Quezon. Isa sa mga super duper na legacy niya dito sa ating bansa ay, of course, ay ang pagiging Second President ng Pilipinas pagkatapos ni Emilio Aguinaldo. Grabe no, historical.

Don’t worry tropa, hindi pa naman tayo Professor mode dito no? I’m not your professor, but you can always open Wikipedia at makibasa dito sa mga pinagsasabi ko.

Hindi lang iyan ang legacy niya. Siya rin ang kinikilala na Father of the National Language. Noong panahon na papaalis na ang mga Americans dito sa ating bansa, karamihan sa mga kababayan natin ay nagsasalita sa English at sa kanilang native language. Halimbawa, yung mga taga-Isabela, taga-Cagayan, taga-Ilocos, talaga naman, pag nagsalita iyan, English saka Ilocano, o kaya English saka Ybanag, English saka ano pa ba mga ibang languages natin diyan. Yung mga Itawes ano?

By the way, may naalala akong joke tungkol sa mga nagsasalita ng Itawes. Hindi ko alam kung gaano katotoo ito ano, kasi hindi ko pa talaga sila narinig magsalita. Pero dahil daw yung itawes pag nagsasalita, may halong English. Parang ganito: “Ma-bring kam umbrella, baka ma-rain.”

Parang ganito yung tinatawag ng mga nandito sa Quezon City na coño language—parang Taglish na pasosyal na parang artista na “You know, like” pag nagsalita sa Tagalog, hindi diretso, pag nagsalita sa English, hindi rin diretso. So stay tuned, yan ang pag-uusapan natin ngayong araw na ito, and I will be giving you some book recommendations na pwede nyong basahin na nasa sarili nating wika at sigurado akong maiintindihan natin bilang mga kabataan.

Pag-uusapan natin yan after listening to this song.

Music playing: Ulan by Cueshe

Mga katropa, nagbabalik tayo sa GenY Chronicles. Gusto ko rin palang pasalamatan ang 1143 DZMR sa pagbibigay sa atin ng space dito sa station para naman makapagkwentuhan tayo together. Kahit na ako’y nakatira sa Quezon City, naririnig nyo itong ating programa at nakakapagkwentuhan tayo.

By the way, katropa, gustung-gusto kong marinig kung ano naman ang masasabi mo sa ating mga programa dito sa mga topics na pinag-uusapan natin. May mga ilan na na nag-message sa akin sa Facebook, mga dating kasamahan ko sa Methodist youth noong ako’y bata-bata pa, some years ago. Huwag nyo nang tanungin kung kelan pa yun.

Gusto ko kasing malaman ang feedback ninyo. Ano ba yung mga topics na gusto pa ninyong pag-usapan dito. Huwag kayong mahihiya mga katropa. Kung gusto nyong pag-usapan ang teenager pregnancy, problema nyo ba yan? Usapin ng paghahanap ng trabaho, problema sa school, problema sa puso. Pwede tropa. Basta puntahan nyo lang ang ating Facebook page sa Facebook.com/PinoyYouth. Kung wala kang Facebook, ayawan na, hindi na tayo friends.

No, I’m just kidding. Pwede nyo akong itext sa 09178163127. Magpakilala ka katropa. Itanong mo sa akin ang question mo o yung suggestion mo na topic na pwede natin pag-usapan together dito sa ating programa.

And here’s the deal, kung gagawin nyo yan, padadalhan ko kayo ng isang libro. Hindi ko muna sasabihin kung ano yung title ano, but it will be a Tagalog book or maybe huwag nating sabihing Tagalog, kundi Filipino. Nasa Taglish na pananalita o pagsusulat. Yun ang ipadadala ko sayo.

Meron akong limang libro na pwedeng ibigay sa unang limang tao na magtatanong, magsu-suggest sa akin ng topics na gusto nilang marinig dito sa ating programa. Okay? Aasahan ko yan ha?

Dahil ngayon ang araw ni Manuel L. Quezon, inaalala natin yung kanyang legacy sa ating bansa—ang pagkakaroon natin ng pambansang wika. Bago tayo magkaroon ng pambansang wika, bawat ethno-linguistic group, gaya ng mga Ilocano, talagang Ilocano lang kung magsalita. Madalang ang nakakaalam ng Filipino. Actually yung lola ko nga eh—si Lola Itang. Pag nagkukuwentuhan kami, talaga namang napakadiretso niyang magsalita sa English. Di ko na maalala if yung lolo ko mahusay mag-English eh. Pero huwag ka, si lola, Grade 3 lang ang natapos niya. Pero sa totoo lang, yung English ng lola ko, tatalunin niya yung English ng ibang nasa kolehiyo ngayon.

Meron nga lang, unwanted effect yung pagkakaroon ng pambansang wika. Parang unti-unting namamatay yung iba nating languages sa mga probinsiya. Ito na lang, pansinin nyo mga tropa, ang programa natin ngayon ay nasa Filipino or Tagalog. Haanak agil-Ilocano. Hindi ako nag-iilocano. Kasi gusto ko na mas maraming makaintindi, mas maraming makakwentuhan ko on-air saka online.

By the way, ito sesegway na naman ako ah. Kung namiss ninyo ang mga episodes 1-28, tropa, punta ka lang online. Huwag kang puro DOTA, huwag puro Facebook. Punta ka sa ating podcast page: PinoyYouth.org/GenerationY. Kung Apple products ang gamit mo: Macbook, iPhone, iTouch, whatever, pwede ka magsubscribe through our iTunes channel.

Bilang pagpupugay sa ating Ama ng Pambansang Wika. Gusto kong magrecommend sa inyo ng ilang Filipino books na pwede nyong basahin. Madali lang basahin at karamihan sa kanila, available sa mga major major bookstores like National Bookstore o sa Philippine Christian Bookstore. Ito pa yung the best diyan, super affordable ang mga librong ito.

So let’s get started.

Ang unang libro na irerecommend ko na basahin ninyo na nasa ating sariling wika ay ang very famous na libro ni Bob Ong. Si Bob Ong po ano, hindi ko pa siya namimeet. Hindi kami friends. Kahit sa Facebook, hindi kami friends. Pero yung libro niya ay sobrang helpful, lalo na sa mga nagka-college, kahit na sa mga katatapos lang mag-College. Ito yung title ng libro niya: ABNKKBSNPLAko!

Hindi ito available sa PCBS as far as I know. Available ito sa major bookstore like National Bookstore and Pandayan bookstore siguro.

Maraming makakarelate diyan na lumaki noong mga 1990s at early 2000s. Ito yung panahon na uso pa ang blackboard, hindi pa uso ang iPad, at hindi pa ganun kasikat ang Internet. So madali siyang basahin, very easy ano? At nakapadami niyang insights na sinasabi dito sa kanyang libro. Hindi na ko magbibigay ng excerpts ano. Pero kung gusto nyong basahin ito—reviews, ano, whatever—Google mo tol!

Madali lang hanapin yan.

Ito naman yung pangalawa. By a Christian author. Yung kaibigan ko—si Pastor Ronald Molmisa, na nainterview na rin natin dito sa ating programa noong Episode #03 or #04. It was episode #03 noong pinag-usapan natin ang tungkol sa Love. Ito naman ang Lovestruck book.

Iyan, ikaw tropa, inlab ka ba? Lab mo na ba siya? Sure ka? Hindi nga? Sure ka na ba talaga? Iyan ang tanong ng librong Lovestruck. Ngayon, para malaman mo kung ano ang sinasabi ko ano, hanapin mo sa Facebook ang Lovestruck community page. Isa itong group at makikita mo dun kung ano ang pinag-uusapan tungkol sa Lovestruck. Isa sa naappreciate ko sa libro ni Pastor Molmisa eh it’s very down to earth, yung mga examples, and the way na dinidiscuss niya yung usapin ng lovelife, usapin ng issue ng mga kabataan. Talagang maraming kabataan ang makakarelate. And I’m sure makakarelate ka rin dun.

Kasi naman eh, kung pagbabasehan ang Facebook, ang pinakamalaking problema ng mundo ngayon eh lovelife. Yeah!

Ay naku. Ewan ko ba. Hindi naman yata ako ganun nung teenager ako. But then, again, dahil siguro ako’y trenta na, ganyan ang aking pagtingin sa mga bagay-bagay. But don’t you worry, ito palang Lovestruck mga katropa, ay may dalawang books na napublish. Yung una eh yung Lovestruck na pang-teenagers talaga. Yung pangalawa, Lovestruck Singles Edition. Ito yung libro na para naman sa mga feeling nila eh malapit nang pag-iwanan ng kalendaryo at hindi pa rin nila nahahanap si “The One”—si Mr. Right o si Ms. Right—si “God’s blessing” o diba?

But, meron akong good news, itong Lovestruck, ay magkakaroon pa ng isa pang book sa series. Lalabas ito sa September sa Manila International Book Fair sa Sept 15-18 kung hindi ako nagkakamali at ila-launch ito. Ito naman ay Lovestruck: Sexy Edition. Ang pag-uusapan dito ay guess what?

You got it right! Pag-uusapan dito ang sex! Yeah. Alam ko patok na patok, mabentang-mabenta ang usapang iyan sa maraming kabataan. Pero, this time si pastor Ronald Molmisa, he is discussing sex from the perspective ng Christian worldview at kung ano ba ang sinasabi ng Salita ng Diyos tungkol dito sa sex. Aabangan ko yan personally at nawa, kayo din, abangan ninyo ano. It will be available sa PCBS, OMF Literature, at sa mga National Bookstore outlets.

There is another book na gusto ko pang irecommend. Lalo na if gusto niyong matutong magsulat sa ating sariling wika. Basahin ninyo ang Stainless Longanisa ni Bob Ong. Ito naman, ikinukwento niya ang proseso ng pagsusulat—kung gaano kahirap magsulat at siempre, napakakulit at andami pa rin niyang side comments. Para ka lang nakikipagbiruan sa isang kaibigan while at the same time you’re learning something. Available din po yan sa National Bookstore.

Ito pa, I still have another book na irerecommend sa inyo para maturuan kayong magbasa sa sariling wika at gamitin ang ating wika nang mas madalas at mas effective. Another one para ito naman sa mga College students, actually, kahit sa High School. Pass or Fail. Also by Pastor Ronald Molmisa. Ito naman, idino-document niya kung paano mag-aral nang maayos at paano maging the best student ever! Available po yan sa PCBS at sa NBS.

As far as I know, karamihan po sa mga books na binabanggit ko ang presyo ay 100 pesos or less. So huwag ka na muna magload ng isang buong buwan. Magbasa ka na muna katropa. Huwag lang puro text, huwag lang puro Facebook.

And lastly, ito naman, gusto kong irecommend sa inyo personally. Kasi, ako po, mga katropa, nagsusulat ako sa Ilocano. So kung kilala ninyo ang Bannawag, ang weekly magazine ng mga Ilocano, nagsusulat ako diyan. May mga lumalabas akong mga poetry, ilang short stories every now and then. Although these past few months, nagpahinga muna ako ng kaunti dahil medyo busy at hindi masyadong nakakapagsulat sa Ilocano. But I really encourage you, para matuto kayong gumamit ng ating sariling wikang Ilocano, bumili ka ng Bannawag, magbasa ka. Kung may hindi ka maintindihan na word, message mo ko, pag-aralan natin, iresearch natin together.

There is another book by a good friend of mine, si Ariel Tabag, isa sa editor ng Bannawag magazine. Ito naman ay collection ng short stories. Don’t worry, hindi ito nakasulat sa Ilocano, ito po ay nasa Tagalog, translated mula sa Ilocano at collection ng mga short stories ng ilang Ilocano writers at makikita natin dito yung ating kultura bilang Ilocano at bilang Filipino. Kung gusto ninyong magkaroon ng kopya nito, ang title po nito ay Samtoy: Dagiti Saritami Ditoy, ang translation niyan ay Ang Aming mga Kwento. At iyan naman ang silbi ng ating wika—yung nakakapagkwento tayo sa isat’ isa, nakakapagkwento tayo sa ating mga kapamilya, sa ating mga kaibigan, at sana ang wish ko, ang hope ko, lalo na ngayong Buwan ng Wika, magamit natin ang ating sariling wika, sarili nating lenggwahe upang ipahayag ang ating sarili, ang ating damdamin at nawa ay huwag na huwag nating kalilimutan na ang ating wika ay nakakabit sa ating kultura at sa ating identity bilang mga Filipino .

So paano tropa, natapos na naman ang isang session natin dito sa GenY Chronicles. Kaya nga, huwag mong kalimutang i-follow ang ating Facebook page sa Facebook.com/PinoyYouth. At mag-subscribe ka na rin sa ating podcast page: PinoyYouth.org/GenerationY and don’t forget sabi ko ano, magsuggest ka ng topic na gusto mong pag-usapan natin o kung may problema ka, imessage moko sa facebook. Malay mo makakuha ka ng isang libro galing kay Kuya Mighty.

So hanggang sa muli mga katropa, ito si Kuya Mighty, nakasama ninyo sa GenY Chronicles.

Music playing: Purihin Ka by Anila